กุหลาบมอญ
|
กุหลาบมอญ
|
กุหลาบมอญ เป็นพืชประจำถิ่นทวีปเอเชีย มีปลูกในอินเดียมานานมากก่อนที่จะมีปลูกในเมืองไทย เป็นที่นิยมปลูกกันแพร่หลาย อาจเนื่องจากความสวยงามของสีดอกซึ่งเป็นสีชมพูสด หรือสีแดง มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ เมื่อดอกบานมีขนาด 4.5-7 เซนติเมตร มีกลิ่นหอมชื่นใจ ทรงต้นกึ่งพุ่มขนาดเล็กกึ่งเลื้อย สูง 1-2 เมตร ลำต้นและกิ่งมีหนาม มีใบประกอบเป็นแบบขนนก รูปไข่ กว้าง 2-4 เซนติเมตร ยาว 3-5 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบมนขอบจักเป็นฟันเลื่อย หนึ่งช่อมีหลายดอก และให้ดอกดกในฤดูร้อน สกัดน้ำมันหอมระเหย ใช้ทำบุหงา นิยมนำมาลอยน้ำเป็นน้ำดอกไม้ปรุงขนม หรืออาหารประเภทข้าวแช่ ใส่ยำรวมกับดอกไม้อื่น หรือใช้กลีบแต่งหน้าขนมประเภทตะโก้ ดอกแห้งใช้ชงเป็นชา
การขยายพันธุ์ เพาะเมล็ด ปักชำกิ่ง และตอนกิ่ง ปลูกกลางแจ้งในดินร่วนซุย ดูแลรักษาง่าย
สรรพคุณทางยา ส่วนที่นำมาใช้เป็นยา คือ กลีบดอกสด มีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งใช้แต่งกลิ่นเครื่องสำอาง น้ำกุหลาบเป็นส่วนผสมของน้ำดอกไม้เทศ ใช้บรรเทาอาการอ่อนเพลีย และกระวนกระวาย กลีบดอกบำรุงหัวใจ ขับน้ำดี แก้อ่อนเพลีย ช่วยระบาย
ยำกุหลาบมอญ นิยมนำกลีบกุหลาบมอญ รวมกับเนื้อกุ้ง ไก่ หรือหมูสับ รวนสุกดีแล้วปรุงน้ำยำด้วยพริกชี้ฟ้า กระเทียม และรากผักชีโขลกละเอียด เคี่ยวน้ำส้มสายชู น้ำตาล น้ำปลา เน้นรสหวานกับเปรี้ยว ควรใช้กุหลาบที่ปลูกเอง เพื่อหลีกเลี่ยงสารเคมีที่เป็นอันตรายตกค้าง
มีบันทึกกล่าวไว้ว่า ราวปี พ.ศ. 2112 - 2133 มีการนำกุหลาบมอญเข้ามาในสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชโดยชาวมอญ เป็นกุหลาบที่ปรับตัวได้ดีที่สุดในบรรดากุหลาบที่ปลูกในประเทศไทย ลาลูแบร์ ราชทูตฝรั่งเศสที่เข้ามาเจริญไมตรีในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช บันทึกไว้ว่ามีการปลุกกุหลาบในพระราชอุทยานนารายณ์ราชนิเวศน์ ลพบุรี
การกลั่นน้ำมันกุหลาบ (Rose Otto) ได้มาจากการกลั่นกลีบกุหลาบ ประมาณ 1 ตัน กลั่นได้น้ำมันกุหลาบเพียง 300 กรัม อีกวิธีหนึ่งคือสกัดด้วยตัวทำละลายเช่น hexane แล้วระเหย hexane ออกภายใต้สุญญากาศ จากนั้นสกัดส่วนที่เหลือด้วย ethanol แล้วแช่เย็นที่ –25 องศาเซลเซียสเพื่อให้ ไขมันและ wax จับตัวเป็นของแข็ง แยกส่วนที่เป็นของเหลวมาระเหย ethanol ออกภายใต้สุญญากาศ น้ำมันกุหลาบที่ได้จากวิธีนี้เรียกว่า Rose Absolute น้ำมันหอมระเหยจากดอกกุหลาบมอญมีฤทธิ์ต้านเชื้อแแบคทีเรีย
